Evropsko prvenstvo u fudbalu 1972.

Takmičenje najboljih evropskih fudbalskih reprezentacija je nastavljeno i četiri godine kasnije, te je 1972. održano četvrto Evropsko prvenstvo, a drugo koje se odvijalo pod tim nazivom. Sistem takmičenja je ostao isti kao i za prethodno prvenstvo, pa su najbolje četiri reprezentacije iz kvalifikacija uspele da izbore plasman na završni turnir. Domaćin tog turnira bila je Belgija.

Kvalifikacije

Za kvalifikacije su se prijavile 32 ekipe, a ovoga puta su sve najbolje selekcije želele da se domognu završnog turnira. Sve reprezentacije su bile podeljene u osam grupa, a najbolja selekcija iz svake grupe dobila je priliku da učestvuje u četvrfinalnim duelima kvalifikacija. Pobednici grupa su bile reprezentacije Rumunije, Mađarske, Engleske, Sovjetskog Saveza, Belgije, Italije, Jugoslavije i Zapadne Nemačke. Jugoslavija je relativno lako prošla ovu fazu kvalifikacija ostvarivši tri pobede i tri nerešena rezultata, a uspela je da izbaci selekcije Holandije, Istočne Nemačke i Luksemburga.

U mečevima koji su odlučivali o reprezentacijama koje će se plasirati na završni turnir, Jugoslavija se sastala sa selekcijom Sovjetskog Saveza. U prvom meču je bilo 0:0, ali su u revanšu Sovjeti bili bolji pobedivši sa 3:0, i na taj način su ostvarili plasman među četiri najbolje selekcije. U drugim susretima, Belgija je igrala protiv tadašnjeg vicešampiona Italije i uspela je da ih u dvomeču pobedi što je u tom trenutku bilo veliko iznenađenje. Zapadna Nemačka je izbacila selekciju Engleske, a najinteresantnije je bilo u duelu Mađarske i Rumunije gde je morao da se odigra i treći meč. U njemu su Mađari slavili sa 2:1, i tako su i oni uspeli da se nađu na završnom takmičenju.

Zemlja domaćin

Domaćin je bila Belgija, a turnir je odigran između 14. i 18. juna 1972. godine. Engleska i Italija su još bili kandidati za domaćinstvo, ali se selekcije ovih država nisu plasirale na završni turnir, pa je određeno da domaćin na kraju bude Belgija. Utakmice su igrane u Briselu, Liježu i Antverpenu. U Briselu, reprezentacije su igrale na stadionima “Hejsel” i “Emil Verz”, u Liježu na stadionu “Moris Dufren”, a u Antverpenu na stadionu “Bozuil”.

Ekipe učesnice

Plasman na završni turnir je obezbedila selekcija domaćina Belgije, zatim su tu bile reprezentacije Zapadne Nemačke, Sovjetskog Saveza i Mađarske. Mađari su na ovo Evropsko prvenstvo došli predvođeni kapitenom Beneom dok su Nemci bili u izuzetno jakom sastavu u kojem su se sigurno izdvajali Bekenbauer, Henes, Hajnkes i Gerd Miler.

Nokaut faza

U polufinalnim mečevima, domaćin je za protivnika imao reprezentaciju Zapadne Nemačke. Odmah se videlo da su dobili najtežeg mogućeg protivnika i da su im šanse za prolaz u finale bile minimalne. Nemci su pokazali da su u tom trenutku bolji i golovima Gerda Milera su pobedili rezultatom 2:1. U drugom polufinalu Sovjetski Savez je u punoj formi dočekao reprezentaciju Mađarske. Pred malim brojem gledalaca, odlučujući pogodak je postigao Konkov u 53. minutu i na taj način omogućio svojoj selekciji da se bori za trofej najboljeg na Starom kontinentu.

Brisel, domaćin finalne utakmice 1972. godine. Foto: unsplash.com.

Finale i utakmica za treće mesto

U borbi za treće mesto, Belgija je za protivnika imala selekciju Mađarske. Nadahnuti igranjem pred domaćim navijačima, Belgijanci su za samo četiri minuta u prvom poluvremenu stigli do dva gola prednosti. Prvo je u 24. minutu strelac bio Lamber, a u 28. minutu gol je zatresao i Van Himst. Sve što su Mađari do kraja susreta uspeli da urade je da smanje rezultat. Strelac je iz penala bio Lajoš Ki u 53. minutu. Na ovaj način reprezentacija Belgije je stigla do svog najvećeg uspeha kada su u pitanju evropski šampionati do tada.

U velikom finalu sastale su se selekcije Zapadne Nemačke i Sovjetskog Saveza, a meč je bio odigran u Briselu, na stadionu “Hejsel”. Sovjeti su već imali iskustva u finalima do tada – 1960. su postali šampioni pobedivši Jugoslaviju dok su 1964. godine u finalu izgubili od tadašnjeg domaćina Španije. Nemcima je ovo bilo prvo učešće na završnom turniru, ali tim koji su imali je bio spreman da prvi put donese svojoj zemlji titulu evropskog prvaka. Pod kapitenskim vođstvom slavnog Franca Bekenbauera i sa klupe predvođeni selektorom Helmutom Šonom, ova reprezentacija Zapadne Nemačke je na ubedljiv način došla do pobede nad Sovjetskim Savezom i do svoje prve evropske titule. Konačan rezultat je bio 3:0, a mrežu Sovjeta je prvi put zatresao Gerd Miler u 27. minutu. Tim rezultatom se otišlo na poluvreme. Nedugo nakon početka drugog dela igre, Vimer je u 52. minutu doneo Nemcima dva gola prednosti da bi Miler šest minuta kasnije samo potvrdio pobedu.

Franc Bekenbauer, kapiten Zapadne Nemačke 1972. godine. Foto: pixabay.com.

Statistike

Ovo prvenstvo je bilo nešto efikasnije od prethodnog jer je na njemu postignuto deset golova. Najbolji strelac je ubedljivo bio Gerd Miler koji je sa po dva pogotka u polufinalnom i finalnom meču došao do cifre od četiri gola i tako se upisao u slavnu istoriju strelaca evropskih prvenstava. Svi ostali igrači koji su dali golove na ovom Prvenstvu su to učinili samo po jedan put.

Najbolju selekciju turnira su sačinjavala čak sedmorica igrača šampiona, Zapadne Nemačke. To su bili Bekenbauer, Brajtner, Henes, Necer, Vimer, Hajnkes i Miler. Sovjeti su dali tri igrača, i to golmana Rudakova, zatim Džodžuašvilija i Hurcilavu dok je domaćine predstavljao Lamber.

Nasleđe i uticaj

Ovo Evropsko prvenstvo će ostati upamćeno po prvom trijumfu ekipe Zapadne Nemačke. Istovremeno, to je značilo i početak dominacije ove selekcije na šampionatima Evrope jer će u narednih nekoliko izdanja biti ubedljivo najbolja selekcija.

Zanimljivosti

Interesantno je da nije puno nedostajalo da reprezentacija Zapadne Nemačke do titule dođe i pred svojim navijačima. Ona je bila jedna od država koja je bila zainteresovana za organizovanje ovog Evropskog prvenstva, ali je na kraju ipak odustala jer je bila u pripremama za Svetsko prvenstvo koje se održavalo 1974, ali i za Olimpijske igre koje su održane u Minhenu 1972. godine.